भारतीय लष्कराने संपविल्या या जुन्या परंपरा!

Posted by वृत्तभारती Saturday, February 25th, 2023

नवी दिल्ली, (२५ फेब्रुवारी ) – ब्रिटिश काळापासून चालत आलेल्या अनेक जुन्या प्रथा भारतीय लष्करात संपविण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. उदाहरणार्थ, सैन्याच्या सार्वजनिक कार्यक्रमात घोडागाडीचा वापर, लष्करी अधिकार्‍याच्या निवृत्तीच्या वेळी काढण्यात येणारा समारंभ आणि रात्रीच्या जेवणाच्या वेळी पाईप बँडचा वापर.आता हे सर्व संपले आहे. या संदर्भात भारतीय लष्कराने आपल्या तुकड्यांना आदेश जारी केले आहेत. समारंभीय कर्तव्यांसाठी युनिट्स किंवा फॉर्मेशनमध्ये बग्गीचा वापर बंद केला जाईल आणि या कर्तव्यांसाठी वापरण्यात येणारे घोडे आता प्रशिक्षणासाठी उपलब्ध करून दिले जातील, असे आदेशात म्हटले आहे. तसेच पुलिंग आउट समारंभात कमांडिंग ऑफिसर किंवा वरिष्ठ अधिकार्‍याचे वाहन युनिटमधील अधिकारी आणि सैनिक त्यांच्या पोस्टिंग किंवा निवृत्तीनंतर खेचले जातात. हे देखील रद्द करण्यात आले आहे.
एका लष्करी अधिकार्‍याने सांगितले की, ही प्रथा फार मोठ्या प्रमाणावर पाळली जात नाही कारण अधिकारी निवृत्त होतात किंवा दिल्लीबाहेर तैनात असतात तेव्हा त्यांची वाहने टो केली जात नाहीत. अधिका-यांनी सांगितले की पाईप बँड देखील फक्त काही पायदळ युनिट्समध्ये समाविष्ट आहेत आणि डिनर दरम्यान त्यांचा वापर खूप मर्यादित आहे कारण अनेक युनिट्समध्ये पाईप बँड नाहीत. लष्कर इतर अनेक जुन्या परंपरा आणि नावे बदलण्याचा विचार करत आहे. भारतीय सैन्य वसाहतपूर्व आणि वसाहतपूर्व काळातील प्रथा आणि परंपरा, गणवेश आणि उपकरणे, नियम, कायदे, नियम, धोरणे, युनिट स्थापना, वसाहतीच्या भूतकाळातील संस्थांच्या वारसा पद्धतींचा सरकारी निर्देशांनुसार आढावा घेत आहे. काही युनिट्स, इमारती, आस्थापना, रस्ते, उद्याने, ऑचिनलेक किंवा किचनर हाऊस सारख्या संस्थांच्या इंग्रजी नावांमधील बदलांचे देखील पुनरावलोकन केले जात आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी स्वातंत्र्यदिनी लाल किल्ल्याच्या तटबंदीवरून देशवासीयांकडून ’पंच प्राण’ घेतला होता. यातील एक संकल्प होता ’प्रत्येक विचार गुलामगिरीतून स्वातंत्र्य’. पंतप्रधानांनी ’विकसित भारत, गुलामगिरीच्या प्रत्येक विचारातून स्वातंत्र्य, वारशाचा अभिमान, एकता आणि नागरिकांच्या वतीने कर्तव्य पार पाडणे’ या पाच प्रतिज्ञा जाहीर केल्या होत्या. त्यानंतर सातत्याने बदल होताना दिसत आहेत. राजपथचे नाव बदलून कार्तिकपथ ठेवण्यात आले.
नौदलाचा नवा ध्वज-
गेल्या वर्षी २ सप्टेंबर रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी भारतीय नौदलाच्या ध्वजावरून गुलामगिरीचे चिन्ह काढून टाकले होते. नौदलाच्या चिन्हावर वसाहतवादी भूतकाळाची छाप आहे. नवीन ध्वजात लाल रंगाचा सेंट जॉर्ज क्रॉस काढण्यात आला. त्या जागी छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या राजेशाही शिक्काने प्रेरित प्रतीक स्थापित केले आहे. तिरंगा वरच्या डाव्या बाजूला बनवला आहे. उजव्या बाजूला, निळ्या पार्श्वभूमीसह अष्टकोनामध्ये, सोनेरी रंगाचे अशोक चिन्हाचे राष्ट्रीय चिन्ह बनवले आहे. तळाशी संस्कृतमध्ये ’शाम नो वरुणह’ लिहिले आहे ज्याचा अर्थ ’पाण्याची देवता वरुण आपल्यासाठी शुभ होवो.’
रेसकोर्स रोडचे नामकरण लोककल्याण मार्ग-
मोदी सरकारने २०१६ मध्येच रेसकोर्स रोडचे नाव लोककल्याण मार्ग असे ठेवले होते. यासह पंतप्रधानांच्या निवासस्थानाचा पत्ता ७, रेसकोर्स मार्गावरून बदलून ७, लोककल्याण मार्ग असा करण्यात आला आहे. रेसकोर्स हे नाव इंग्रजांनी दिले होते.
बीटिंग रिट्रीट सेरेमनीमधून ’अबाइड विथ मी’ वगळण्यात आले-
प्रजासत्ताक दिनाच्या सोहळ्यानंतर रिट्रीट समारंभातून ’अबाइड विथ मी’ हे लोकप्रिय ख्रिश्चन प्रार्थना गीत वगळण्यात आले. त्याच्या जागी कवी प्रदीप यांच्या ’आये मेरे वतन के लोगों’ या प्रसिद्ध गाण्याचा समावेश करण्यात आला. २०१५ मध्ये देखील बीटिंग रिट्रीट समारंभात काही मोठे बदल करण्यात आले. सतार, संतूर आणि तबला या भारतीय वाद्यांचा प्रथमच समावेश करण्यात आला.
जुन्या वसाहतवादी कायद्यांपासून स्वातंत्र्य-
२०१४ मध्ये सत्तेत आल्यापासून मोदी सरकारने १५०० हून अधिक पुरातन कायदे रद्द केले आहेत. ब्रिटीशकालीन हे कायदे अप्रस्तुत झाले होते पण ते पाळले जात होते. यापैकी बरेच कायदे ब्रिटिश राजवटीत भारतीयांच्या शोषणाची हत्यारे होते.
अमर जवान ज्योती राष्ट्रीय युद्ध स्मारकात विलीन – गेल्या वर्षी जानेवारीमध्ये अमर जवान ज्योतीची ज्योत राष्ट्रीय युद्ध स्मारकात विलीन करण्यात आली होती.
अंदमान आणि निकोबार बेटांचे नाव –
डिसेंबर २०१८ मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांच्या भावनांनुसार अंदमान आणि निकोबार बेटांच्या तीन बेटांची नावे बदलली. नेताजींनी १९४३ मध्ये संपूर्ण अंदमान आणि निकोबार बेटांचे नाव बदलून शहीद आणि स्वराज बेट करण्याचे सुचवले होते. मोदी सरकारने रॉस आयलंडचे नाव बदलून नेताजी सुभाषचंद्र बोस आयलंड असे केले. नील बेटाला शहीद द्विप आणि हॅवलॉक बेटाला स्वराजद्वीप असे नाव मिळाले.
रेल्वे बजेटचे सर्वसाधारण बजेटमध्ये विलीनीकरण-
२०१७ मध्ये ९२ वर्षांची परंपरा मोडीत काढत सरकारने रेल्वे अर्थसंकल्प सामान्य अर्थसंकल्पात विलीन केला. याशिवाय अर्थसंकल्प सादर करण्याच्या तारखेतही बदल करण्यात आला. वसाहती काळापासून, अर्थसंकल्प फेब्रुवारीच्या शेवटच्या दिवशी सादर केला जात असे. आता १ फेब्रुवारी रोजी ऑफर केली आहे. हे बदल छोटे वाटत असले तरी ते महत्त्वाचे आहेत. गुलामगिरीच्या प्रतिकांपासून स्वातंत्र्यापर्यंतचा बदल प्रतीकात्मक असला तरी खूप महत्त्वाचा आहे.
व्हिक्टोरिया मेमोरियल हॉलमध्ये बिप्लोबी इंडिया गॅलरीचे उद्घाटन-
गेल्या वर्षी २३ मार्च रोजी भगतसिंग यांच्या हुतात्मा दिनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी कोलकाता येथील व्हिक्टोरिया मेमोरियल हॉलमध्ये बिप्लोबी भारत गॅलरीचे उद्घाटन केले होते. भारतातील महान क्रांतिकारकांचे योगदान गॅलरीत दाखवण्यात आले आहे.

• राष्ट्रीय

Short URL : https://vrittabharati.in/?p=49867

Related posts