नवीन बर्फाळ तलावांमुळे भारतासह ’हे’ देश धोक्यात?

Posted by वृत्तभारती Thursday, February 16th, 2023

नवी दिल्ली, (१६ फेब्रुवारी ) – तापमानात वाढ झाल्यामुळे जगभरातील हिमनद्या म्हणजेच हिमनग अतिशय वेगाने वितळत आहेत. त्यामुळे संपूर्ण बर्फाच्छादित भागात नवीन तलाव तयार होत आहेत. या सरोवरांच्या उद्रेकाची घटना घडल्यास या हिमनद्यांच्या ५० किमी परिघात राहणार्‍या जगातील १५ कोटी लोकांसाठी मोठा धोका निर्माण होऊ शकतो. यापैकी निम्मे हिमखंड भारत, पाकिस्तान, चीन आणि पेरूमध्ये आहेत. नेचर कम्युनिकेशन्स या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या, यूकेस्थित न्यूकॅसल युनिव्हर्सिटीच्या शास्त्रज्ञांनी केलेल्या या अभ्यासात असे म्हटले आहे की जगातील ५० टक्के लोकसंख्येला धोका आहे, म्हणजे भारतासह या चार देशांमध्ये ७.५ दशलक्ष लोकांचे जीवन धोक्यात आहे. भारतातील तीस लाख आणि पाकिस्तानातील २० लाख लोकांना याचा फटका बसू शकतो. मुंबई, लंडन, न्यू यॉर्कसारखी शहरे बुडणार!
या अहवालात फेब्रुवारी २०२१ मध्ये उत्तराखंडमधील चमोली येथे घडलेल्या घटनेचाही उल्लेख करण्यात आला आहे, ज्यामध्ये ८० लोकांचा मृत्यू झाला होता. किर्गिझस्तानपासून चीनपर्यंतचे तिबेटचे पठार सर्वात धोकादायक आहे. २०२२ मध्ये गिलगिट-बाल्टिस्तान प्रदेशात ग्लेशियर स्फोटाच्या १६ घटना घडल्या आहेत. मात्र, २०२२ मध्ये पाकिस्तानात आलेल्या पुरासाठी हिमखंड वितळणे किती जबाबदार आहे, हे या अहवालात स्पष्ट झालेले नाही. न्यूझीलंडच्या कँटरबरी युनिव्हर्सिटीचे प्रोफेसर टॉम रॉबिन्सन म्हणतात की हिमनदी सरोवराचा उद्रेक हा जमिनीच्या त्सुनामीसारखा आहे. त्याचा परिणाम धरण फुटण्यासारखा होईल. कोणतीही पूर्वसूचना न देता हे संकट कहर करू शकते. हवामान बदलाच्या परिणामामुळे बर्फ वितळल्यामुळे तयार झालेल्या सरोवरांची संख्या सातत्याने वाढत आहे. त्याच प्रमाणात त्यांच्या पाणलोट क्षेत्रातील लोकसंख्याही वाढत आहे. या तलावांजवळ लोकसंख्येचा दबाव वाढल्याने हा धोका तलाव फुटल्यामुळे नसल्याचा दावा तज्ज्ञांनी केला आहे. गोया, तलाव फुटला तर तलावाच्या काठावरील वस्तीतील लोकांना त्रास होईल. हे तलाव अशा दुर्गम बर्फाच्छादित भागात तयार होत आहेत, जिथे आपत्ती बचाव पथकांनाही पोहोचणे कठीण आहे. हिमखंड तुटणे ही नवीन गोष्ट नसली तरी त्यांचे वितळणे ही नवीन गोष्ट आहे.

• राष्ट्रीय

Short URL : https://vrittabharati.in/?p=49319

Related posts