पद्म पुरस्कार परत करण्याचा अधिकार नसतो

Posted by वृत्तभारती Sunday, December 24th, 2023

– पद्म पुरस्काराच्या बाबतीत अशी कोणतीही तरतूद नाही,
नवी दिल्ली, (२३ डिसेंबर) – अलीकडेच कुस्तीतील ऑलिम्पिक पुरस्कार विजेते बजरंग पुनियाने जाहीर केले की तो भारत सरकारने दिलेला पद्म पुरस्कार परत करणार आहे. भारत सरकारने दिलेला पद्म पुरस्कार परत करण्याबाबत बोललेला बजरंग पुनिया हा पहिला व्यक्ती नाही, याआधीही अनेक विजेत्यांनी अशी घोषणा केली आहे.
टाईम्स ऑफ इंडियामध्ये प्रसिद्ध झालेल्या बातमीनुसार, कोणताही पुरस्कार विजेता कारणे देऊन आपला पुरस्कार परत करू शकतो, परंतु पद्म पुरस्काराच्या बाबतीत अशी कोणतीही तरतूद नाही. पद्म पुरस्काराबाबत नियम असा आहे की ठोस कारण असल्याशिवाय पुरस्कार रद्द करता येणार नाही. राष्ट्रपतींनी विजेत्याचे नाव मागे घ्यायचे ठरवले तरच हे घडते. तथापि, पुरस्कार नियमांमध्ये असेही नमूद केले आहे की राष्ट्रपतींनी एखाद्याचा पुरस्कार रद्द केला तर त्याचे निर्देश कसे रद्द केले जाऊ शकतात.
नामनिर्देशित व्यक्तीला त्याची इच्छा विचारली जाते
२०१८ मध्ये, तत्कालीन गृहराज्यमंत्री किरेन रिजिजू यांनी राज्यसभेत सांगितले होते की, कोणत्याही व्यक्तीला देशाच्या तपास यंत्रणांद्वारे त्याच्या चारित्र्याचे परीक्षण आणि पडताळणी केल्यानंतरच राष्ट्रीय पुरस्कारांसाठी नामांकन केले जाते. त्यानंतर, प्रथेप्रमाणे, पुरस्कारासाठी नामांकित व्यक्तींची नावे जाहीर करण्यापूर्वी, त्यांना पुरस्कार घ्यायचा आहे की नाही, असे विचारले जाते. हे अनौपचारिकरित्या केले जात असले तरी, जर प्राप्तकर्त्याने नकार दिला की त्यांना पुरस्कार नको आहे, तर त्यांच्या नावाची नोंद केली जात नाही.
राजपत्रातून नाव काढलेले नाही
एकदा एखाद्या व्यक्तीला पद्मविभूषण, पद्मभूषण किंवा पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले की, त्यांचे नाव भारताच्या राजपत्रात प्रसिद्ध केले जाते. पुरस्कार प्राप्तकर्त्यांसाठी एक रजिस्टर ठेवली जाते. त्यानंतर प्राप्तकर्त्याने त्याचा/तिचा पुरस्कार परत करण्याची ऑफर दिली तरीही, त्याचे/तिचे नाव आणि पुरस्कार रजिस्टरमधून काढले जात नाहीत.
बजरंग पुनियाच्या आधीही अनेकांनी आपले राष्ट्रीय पुरस्कार परत करण्याची घोषणा केली आहे. यामध्ये सर्वात अलीकडील पंजाबच्या माजी मुख्यमंत्र्यांच्या नावाचा समावेश आहे. खरे तर प्रकाशसिंग बादल आणि माजी केंद्रीय मंत्री एसएस धिंडसा यांनीही त्यांचे राष्ट्रीय पुरस्कार परत करण्याची घोषणा केली होती. या दोघांनीही अलीकडेच तीन कृषी कायद्यांबाबत शेतकर्‍यांच्या आंदोलनाला पाठिंबा देत पुरस्कार परत करण्याची तयारी दर्शवली होती. तथापि, या दोन्ही दिग्गजांची नावे पद्म पुरस्कार विजेत्यांच्या यादीत समाविष्ट आहेत आणि रजिस्टरमध्ये त्याच सुवर्ण अक्षरात लिहिलेली आहेत.
रेसलिंग असोसिएशन ऑफ इंडिया प्रमुखाच्या नियुक्तीनंतर गोंधळ वाढला
खरं तर, बृजभूषण शरण सिंहचा सहकारी संजय सिंग यांची रेसलिंग असोसिएशन ऑफ इंडियाच्या प्रमुखपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे, याच्या निषेधार्थ कुस्तीपटू बजरंग पुनियाने आपला पुरस्कार मागे घेण्याची घोषणा केली आहे. इतकंच नाही तर तो देशाची राजधानी दिल्लीतील लोककल्याण मार्गावर असलेल्या पंतप्रधानांच्या निवासस्थानाकडे जाऊ लागला, पण त्याच दरम्यान पोलिसांनी त्याला रोखलं. यानंतर निषेध व्यक्त करण्यासाठी त्यांनी निवासस्थानाजवळील फूटपाथवर आपला पुरस्कार ठेवला आणि तेथून निघून गेले.

• राष्ट्रीय

• नामनिर्देशित व्यक्तीला त्याची इच्छा विचारली जाते
• पद्म पुरस्कार
• पद्म पुरस्कार परत करण्याचा अधिकार नसतो
• पद्म पुरस्काराच्या बाबतीत अशी कोणतीही तरतूद नाही
• बजरंग पुनिया
• भारत सरकार
• राजपत्रातून नाव काढलेले नाही
• रेसलिंग असोसिएशन ऑफ इंडिया प्रमुखाच्या नियुक्तीनंतर गोंधळ वाढला

Short URL : https://vrittabharati.in/?p=58927

Related posts